بررسی شایستگی مراتع شرق استان گلستان به منظور طبیعت‌گردی (مطالعه موردی مناطق تیل آباد و خوش ییلاق در شهرستان آزاد شهر، استان گلستان)

طبیعت‌گردی سفری طبیعت‌محور با رویکرد حفاظت از محیط‌زیست در جهت لذت بردن از طبیعت و یکی از استفاده‌های جانبی مراتع نیز می‌باشد. از نتایج جانبی این کاربری، آشنایی با فرهنگ مردم محلی و بهره‌برداران بومی همچنین کمک به این جامعه در جهت افزایش درآمد و فرصت‌های شغلی آن، بدون کمترین آثار مخرب بر محیط طبیعی است. لذا هدف از این مطالعه بررسی شایستگی مراتع شرق استان گلستان به‌منظور طبیعت‌گردی با استفاده از روش فائو (FAO) و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) می‌باشد. بدین منظور با استفاده از روش فائو و در نظر گرفتن عوامل موثر و محدودکننده اکولوژیکی و محیطی، روی هم‌گذاری نقشه‌ها در محیط GIS انجام گرفت و قابلیت‌های منطقه جهت کاربری طبیعت‌گردی مشخص شد. همچنین با استفاده از روش تحلیل سلسله ‌مراتبی مناسب‌ترین معیارها و گزینه‌های توسعه طبیعت‌گردی با استفاده از نظرات کارشناسان بومی و محلی منطقه تعیین گردید. وزن‌دهی به معیارها با توجه به نوع کاربری در محیط نرم‌افزار Expert choice انجام گرفت. نتایج بررسی شایستگی طبیعت‌گردی منطقه بر اساس روش فائو نشان داد که 09/0 درصد در طبقه شایستگی زیاد، 03/1 درصد در طبقه با شایستگی متوسط و 88/98 درصد در طبقه غیرشایسته قرار گرفته است. بر این اساس از بین عامل‌های محیطی و اکولوژیکی فاکتور ارتفاع و از بین پارامترهای زیر ساختار فاکتور دسترسی به مراکز خدماتی-رفاهی از عوامل افزایش‌دهنده شایستگی و فاکتورهای پوشش گیاهی، آب و هوا و دسترسی به منابع آب از عوامل محدودکننده منطقه    جهت طبیعت‌گردی بودند. نتایج مطالعات بر اساس مدل AHP نیز نشان داد که از بین معیارهای تعیین شده، جاذبه طبیعی و فرهنگی، فاصله تا منابع آب و فاصله تا مراکز خدماتی-رفاهی بیشترین وزن و عامل محیطی خاک کمترین وزن را به خود اختصاص دادند.